Casper van der Giessen, scheepvaartbegeleider bij Blue Amigo, neemt ons mee het water op.

Drukke vaarroute

Met zo’n 100.000 schepen per jaar is het Amsterdam-Rijnkanaal een van de drukste vaarroutes van Nederland. ‘Je kan het vergelijken met een 2x2 autosnelweg’, legt Casper uit. ‘Twee vaarstroken richting Amsterdam en twee richting Tiel. Zeker op zo’n drukke route is het belangrijk dat schepen zo min mogelijk hinder ondervinden. In een notendop is dat dan ook onze taak: tijdens werkzaamheden zorgen voor een vlotte en veilige afhandeling van het scheepvaartverkeer.’

Benodigde maatregelen

Als er werkzaamheden zijn, hoe kom je dan tot de benodigde maatregelen? ‘Neem als voorbeeld het afhijsen van de kop van de westelijke hoge toren. Hiervoor werd de A12 een nacht afgesloten, maar daarnaast had dit ook effect op de vaarweg. Om dat effect precies te bepalen tekenden we op een plattegrond eerst de locatie van de hijskraan in. Vervolgens werd rond de hijskraan een veiligheidscirkel getrokken: erbinnen mocht niet gevaren worden, erbuiten wel. De twee vaarstroken uit de richting Amsterdam bleken binnen de cirkel te vallen. Deze moesten dan ook worden afgesloten.’

‘Om de vaarroute wél in beide richtingen open te houden, stelden we vervolgens de linker vaarstrook vanuit Tiel beschikbaar voor schepen uit Amsterdam. Ter hoogte van de brug, aan de oostkant van het kanaal, ontstond daarmee een 1x1 vaarweg waarbij schepen elkaar niet mochten inhalen. Net als op de weg vaak gebeurt, verlaagden we de maximum snelheid – van 12-16 naar 6-8 km per uur – om golfslag en zuiging te verminderen. Schepen kruisen elkaar in deze situatie immers relatief kort naast elkaar. Eenmaal definitief werd de info als bericht geplaatst op de website voor vaarweginformatie van Rijkswaterstaat, een soort VanAnaarBeter, maar dan voor de scheepvaart.’

Dynamische scheepvaartbegeleiding

Op een snelweg kun je met (matrix)borden en pijlwagens de weggebruikers attenderen op werkzaamheden en afgesloten rijstroken. Hoe werkt dat op het water? ‘Borden langs de vaarroute worden niet altijd gezien of goed begrepen, dus daar red je het niet mee. Zeker op een druk kanaal als dit is dynamische scheepvaartbegeleiding de beste oplossing: aan beide kanten van de brug ligt een begeleidingsvaartuig op de afgesloten vaarstroken. Deze fungeert als een soort pijlwagen. Vanaf die strategische plekken benaderen we schippers actief via de marifoon. We leggen kort de situatie uit en vertellen hoe te handelen.’

Extra aanwijzing

Dat actief informeren gebeurt al zo’n kilometer van te voren. ‘Daarmee geven we ruim de tijd om aanwijzingen op te volgen. En stel dat een schip sneller vaart dan zijn voorganger en aanstalten maakt om in te halen, dan kunnen we dit bijtijds aangeven. Bijvoorbeeld: ‘Over het midden passeren. Tegenliggers op 1000 meter, graag achter uw voorganger blijven.’’

Letterlijk handwerk

Dynamische vaarwegbegeleiding staat of valt met een goede communicatie. Toch kan het voorkomen dat een boodschap niet goed wordt opgepakt. ‘In dat geval varen we het schip tegemoet en ‘dwingen’ we de kapitein met onze positie de gewenste route te varen. Als het nodig is, verduidelijken we met handgebaren de boodschap: bijvoorbeeld dat een schip kort bij de kant moet gaan varen of juist meer naar het midden toe. Ja, soms is het letterlijk handwerk!’